Heeft een naaste van u ernstig letsel opgelopen bij een ongeval, of is daarbij zelfs overleden, dan heeft u daar veel verdriet van. U heeft affectieschade. Voor deze schade kunt een schadevergoeding claimen. Een vergoeding voor uw verdriet.
Wat is affectieschade? Affectieschade is het leed, het verdriet en de pijn die naasten of nabestaanden ervaren als het slachtoffer door een ander een ongeval is overkomen waarbij deze ernstig blijvend letsel heeft opgelopen of overleden is. Een vorm van smartengeld voor naasten, een vergoeding voor al het verdriet.
Als iemand door een ongeval blijvend ernstig letsel oploopt door toedoen van iemand anders, dan wordt al het leed, verdriet en pijn vergoed door een immateriële schadevergoeding. Het slachtoffer krijgt smartengeld voor al zijn geestelijke-, emotionele-, en psychische schade.
Maar naasten of nabestaanden lijden net zo hard mee. Naasten ondervinden ook veel leed en verdriet als een naaste ernstig blijvend letsel oploopt. Ook naasten lopen emotionele schade op. Het leven zal nooit meer zo zijn als voor het ongeval. Een partner van iemand die door een verkeersongeval of een bedrijfsongeval een dwarslaesie heeft opgelopen zal ook veel verdriet en leed ondervinden. Niet omdat ook zijn of haar leven anders zal worden, maar zal ook de effecten van het ongeval ondervinden.
De vergoeding van affectieschade is alleen mogelijk in situaties van uitzonderlijk ernstig letsel
Ook mensen in de omgeving van iemand die ernstig gewond is geraakt bij ongeval of een misdrijf zijn daardoor ernstig geraakt. De impact voor de naasten van iemand die de rest van zijn leven gehandicapt zal zijn is groot. Ook nabestaanden voelen psychische pijn, verdriet en leed hierdoor.
De partner, kinderen, ouders, levensgezel of enig ander persoon die een nauwe relatie heeft met het slachtoffer kan voor deze emotionele schade een schadevergoeding claimen. Een schadevergoeding voor de opgelopen affectieschade. Een vergoeding voor verdriet en leed. Een soort van smartengeld voor naasten.
Affectieschade is een vergoeding voor verdriet
Maar wanneer komt u in aanmerking voor een vergoeding voor affectieschade? Wie krijgt deze schade vergoed en wie niet? Op welke bedragen heeft u als naaste recht? Aan welke voorwaarden moet u voldoen om in aanmerking te komen voor deze smartengeld voor naasten?
Voorwaarden voor recht op affectieschade vergoeding
Welke voorwaarden zijn er om voor een vergoeding voor affectieschade in aanmerking te komen? Naasten van het slachtoffer of nabestaanden hebben recht op deze morele schadevergoeding als:
- bij het slachtoffer sprake is van ernstig blijvend lichamelijk letsel of er moet sprake zijn van het overlijden van het slachtoffer,
- de naaste of de nabestaande moet van het slachtoffer de partner, kinderen, ouders, levensgezel zijn of op enige andere wijze een nauwe band hebben,
- iemand anders is aansprakelijk voor het ernstige letsel of voor het overlijden.
1. Ernstig blijvend lichamelijk letsel
Een belangrijke voorwaarde ligt in het feit dat het slachtoffer ernstig letsel heeft opgelopen. Alleen dan kan er affectieschade worden geclaimd. Dus heeft u als partner veel verdriet van de gevolgen van een whiplash, dan kunt u geen affectie schadevergoeding claimen. Het letsel is niet ernstig genoeg. Bij ernstige letsel moet u meer denken aan bijvoorbeeld een dwarslaesie.
Niet het leed is doorslaggevend, maar het letsel van het slachtoffer
Er zal via een medische deskundigenrapport moeten worden aangetoond dat het slachtoffer voor minimaal 70% blijvende functiestoornis heeft opgelopen. Hierbij dient het te gaan om medisch objectiveerbare letsels.
2. Directe kring van dierbaren
Niet alle naasten komen in aanmerking voor een affectievergoeding. Er moet een zeer nauwe affectieve band zijn met het slachtoffer. Dit betekent dat in aanmerking komen:
- partners,
- gezinsleden,
- ouders,
- kinderen.
Ook anderen die kunnen aantonen een nauwe en affectieve relatie te hebben met het slachtoffer, of bij een overleden slachtoffer hebben gehad, kunnen in aanmerking komen voor een vergoeding van de affectieschade. Bijvoorbeeld een levensgezel die bij het slachtoffer woonde of iemand die de oudertaak op zich heeft genomen als de eigen ouders daar niet toe in staat waren.
Ook partners die niet zijn getrouwd en ook niet geregistreerd partner zijn kunnen recht hebben op de schadevergoeding voor affectieschade. Er moet wel sprak zijn van samenwonen ten tijde van het ongeval of het misdrijf.
Om te bepalen of er sprake is van een affectieve relatie wordt er onder andere gekeken naar de aard, duur, intensiteit en toekomstbestendigheid van de relatie.
3. Aansprakelijke partij of dader
Om de schade te kunnen claimen moet er een aansprakelijk partij zijn. Er moet iemand aansprakelijk zijn voor het opgelopen ernstige letsel of het overlijden van het slachtoffer bij het ongeval of de misdaad. De dader van het misdrijf of de veroorzaker van het ongeval moeten bekend zijn.
Daarnaast wordt bij de aansprakelijkheid gekeken in welke mate de dader of veroorzaker aansprakelijk is. Als bijvoorbeeld bij een verkeersongeval het slachtoffer voor 25% zelf aansprakelijk is omdat deze zat te bellen achter het stuur, dan krijgt niet alleen het slachtoffer 75% van zijn schadevergoeding uitgekeerd, maar ook de affectieschade zal maar voor 75% worden vergoed. De rechter kan echter altijd een billijkheidscorrectie toepassen en de naasten een volledige affectieschadevergoeding voor hun verdriet toekennen.
Verschil shockschade en affectieschade
Naasten kunnen niet alleen een vergoeding krijgen voor affectieschade maar ook voor shockschade. De voorwaarden om recht te hebben op shockschade zijn echter heel anders. Om voor shockschade in aanmerking te komen dient de nabestaande of de naaste het ongeval hebben zien gebeuren en direct met de ernstige gevolgen van het ongeluk geconfronteerd zijn geweest en daardoor geestelijke schade hebben opgelopen.
- Er moet een aantoonbaar verband zijn tussen de geestelijke schade en de confrontatie met de ernstige gevolgen van het ongeval.
- Degene die het ongeval heeft veroorzaakt wat heeft geleid tot de schokkende gebeurtenis moet aansprakelijk daarvoor zijn.
- De naaste dient direct geconfronteerd te zijn geweest met de schokkende gebeurtenis en de ernstige gevolgen hiervan.
- Er moet bij de naaste een psychische aandoening als gevolg van de ernstige gevolgen van het ongeval worden aangetoond.
Bij shockschade bent u getuige geweest van de gevolgen van een zeer ernstig ongeval waardoor u psychische- en geestelijke schade heeft opgelopen. Het verschil tussen deze schades zit dus vooral in:
- geen of wel sprake van de directe confrontatie met de ernstige gevolgen,
- geen of wel aantoonbaar opgelopen geestelijk letsel
Een affectieve band is bij shockschade echter niet direct noodzakelijk. Ook onbekende getuigen kunnen recht hebben op shockschade.
Hoogte van de bedragen voor affectieschade vergoeding
Wat is de hoogte van de bedragen die voor affectieschade kunnen worden geclaimd bij de aansprakelijke partij? Er zijn een aantal zaken die van invloed zijn op de hoogte van de bedragen aan affectieschade.
- Is het ernstige letsel of het overlijden van het slachtoffer veroorzaakt door een misdrijf of een ongeval?
- Is er sprake van het overlijden van het slachtoffer of is er sprake van ernstig blijvend lichamelijk letsel?
- Hoe affecties is de relatie tussen het slachtoffer en de naaste of de nabestaande?
Omdat het moeilijk is te bepalen met hoeveel geld bepaald verdriet gecompenseerd kan worden zijn er vaste normbedragen vastgesteld. De bedragen die worden uitgekeerd als vergoeding voor uw verdriet liggen tussen de € 12.500,- en € 20.000,-.
Bedragen voor vergoeding van verdriet
Welke vaste bedragen gelden voor verdriet?
Ernstig en blijvend letsel
€ 15.000,- echtgenoten en geregistreerde partners
€ 15.000,- levensgezellen
€ 15.000,- minderjarige kinderen en ouders
€ 15.000,- meerderjarige thuiswonende kinderen en ouder
€ 15.000,- pleegkinderen en ouders
€ 12.500,- meerderjarige niet-thuiswonende kinderen en ouders
€ 15.000,- zorg in gezinsverband
€ 12.500,- overige nauwe persoonlijke relaties
Overlijden
€ 17.000,- echtgenoten en geregistreerde partners
€ 17.000,- levensgezellen
€ 17.000,- minderjarige kinderen en ouders
€ 17.000,- meerderjarige thuiswonende kinderen en ouder
€ 17.000,- pleegkinderen en ouders
€ 15.000,- meerderjarige niet-thuiswonende kinderen en ouders
€ 17.000,- zorg in gezinsverband
€ 15.000,- overige nauwe persoonlijke relaties
Ernstig en blijvend letsel door een misdrijf
€ 17.500,- echtgenoten en geregistreerde partners
€ 17.500,- levensgezellen
€ 17.500,- minderjarige kinderen en ouders
€ 17.500,- meerderjarige thuiswonende kinderen en ouder
€ 17.500,- pleegkinderen en ouders
€ 15.000,- meerderjarige niet-thuiswonende kinderen en ouders
€ 17.500,- zorg in gezinsverband
€ 15.000,- overige nauwe persoonlijke relaties
overlijden door een misdrijf
€ 20.000,- echtgenoten en geregistreerde partners
€ 20.000,- levensgezellen
€ 20.000,- minderjarige kinderen en ouders
€ 20.000,- meerderjarige thuiswonende kinderen en ouder
€ 20.000,- pleegkinderen en ouders
€ 17.500,- meerderjarige niet-thuiswonende kinderen en ouders
€ 20.000,- zorg in gezinsverband
€ 17.500,- overige nauwe persoonlijke relaties
Als er sprake is van eigen schuld van het slachtoffer, dan kunnen de bedragen lager zijn.
Smartengeld voor nabestaanden
Deze Wet voor smartengeld voor nabestaanden voor het claimen van een vergoeding voor verdriet is ingegaan op 1 januari 2019. Er kan niet met terugwerkende kracht geclaimd worden. Voor ongevallen en misdrijven van voor deze datum kan geen vergoeding voor verdriet worden geclaimd. Deze vergoeding voor verdriet kunt u vorderen door middel van een formulier wat u krijgt van het Openbaar Ministerie. Op dit formulier vult u in welke schade u heeft en welk geldbedrag u wilt vorderen.
Meest gestelde vragen over affectieschade
Een bepalende factor of u een beroep kan doen op deze ‘vergoeding voor verdriet’ is de ernst van het letsel van het slachtoffer. Een arts moet hebben vastgesteld dat er sprake is van zeer ernstig en blijvend letsel. Er moet minimaal sprake zijn van 70% blijvende invaliditeit of het slachtoffer moet zijn overleden. Ernstig en blijvend letsel zal moeten worden aangetoond. Niet het leed is doorslaggevend, maar het letsel van het slachtoffer.
Alleen als het slachtoffer is overleden of blijvend en ernstig letsel heeft opgelopen kan er een recht ontstaan op een vergoeding van de verdriet schade. Er wordt bij de toekenning uitgegaan van vaste bedragen tussen de 12.500,- en 20.000,- euro. Hierbij wordt uitgegaan van vier in vergoeding oplopende categorieën: ernstig en blijvend letsel door een ongeval, overlijden, ernstig en blijvend letsel door een misdrijf, overlijden door een misdrijf.
Om in aanmerking te komen voor een vergoeding moet u behoren tot de personen die een zeer nauwe band hebben met het slachtoffer. Denk hierbij aan de ouders, kinderen, gezinsleden of partner. Rechthebbende op een vergoeding kunnen ook anderen zijn. Op basis van de aard en duur van de relatie en de intensiteit van de relatie wordt bepaald of er sprake is, of is geweest, van een hechte affectieve relatie is. Deze persoon dient dan wel ernstig en blijvend psychisch letsel aan de confrontatie te hebben overgehouden.
Iedere nabestaande of naaste van het slachtoffer kan in aanmerking komen voor een vergoeding voor affectieschade. Er is geen maximum aan het aantal naasten dat een vergoeding kan krijgen.
U zal uw schade moeten claimen bij degene die aansprakelijk is voor het ongeval of het misdrijf. Hierbij gelden de gebruikelijke regels als het gaat om de aansprakelijkheid en het bepalen van de mate van schuld. Hierbij geldt wel dat het recht op schadevergoeding van het slachtoffer vóór gaan op het recht op een vergoeding voor de naasten. De belangen van degene die het letsel heeft opgelopen gaan voor.
De wettelijke regeling om deze vorm van smartengeld voor naasten te kunnen claimen, is ingegaan op 1 januari 2019. Claims kunnen niet met terugwerkende kracht worden ingediend. Alleen gebeurtenissen die na deze datum hebben plaatsgevonden en hebben geleid tot ernstig blijvend letsel of overlijden van het slachtoffer komen in aanmerking voor een affectieschadevergoeding.
De hoogte van de affectieschadevergoeding ligt tussen de 12.500,- en 20.000,- en wordt bepaald aan de hand van de ernst van de voorwaarden. Bij een misdrijf is de vergoeding hoger dan bij een ongeval. Hoe meer verwantschap met het slachtoffer hoe meer affectie hoe hoger de schadevergoeding en het overlijden van het slachtoffer kent een hogere affectie vergoeding dan bij ernstig gewond raken.
De eisen die gesteld worden om een vergoeding voor affectieschade te claimen zijn anders dan de eisen die aan het claimen van shockschade worden gesteld. Voor shockschade moet er geestelijk letsel zijn opgelopen door de gruwelijke confrontatie. Zo kunnen onbekende getuigen shockschade claimen. Dit is niet het geval bij affectieschade. Hierbij moet er een nauwe relatie met het slachtoffer zijn en moet het slachtoffer ernstig gewond zijn geraakt of zijn overleden. De naaste hoeft geen geestelijk letsel te hebben opgelopen om dit ‘smartengeld voor naasten’ te kunnen claimen.
