Medische fout of medische misser: schadevergoeding

De patiënt heeft ten aanzien van de gegevens over zijn behandeling, vastgelegd in een medisch dossier, een aantal belangrijke rechten. De belangrijkste daarvan is het recht op inzage medisch dossier. Het recht op inzage in/afschrift van al zijn gegevens. Daarnaast heeft hij een recht op aanvulling en vernietiging van zijn gegevens.

Deze rechten zijn vastgelegd in de WGBO. De WGBO is opgenomen in boek 7 van het Burgerlijk Wetboek (BW). Op grond van de WPR heeft de patiënt daarnaast recht op correctie van gegevens. Een dossier is een door alle door de hulp- en zorgverlener aangelegde en aan de persoon te relateren registraties op welk medium dan ook. Op grond van artikel 7:454 BW is de hulpverlener verplicht een dossier aan te leggen en bij te houden (de zogenaamde dossierplicht).

Dit medisch dossier moet gegevens bevatten die noodzakelijk zijn voor een goede hulp­verlening aan de patiënt, dat wil zeggen gegevens die een goed inzicht geven in het totale behandelings­proces (dat en welke informatie is gegeven, de diagnose, de behandeling, de medicatie, de onderzoeksuitslagen, de PA-verslagen, het operatieverslag en anesthesieverslag, verwijs- en ontslag­brieven, röntgenfoto’s, etc.). Een patiënt heeft altijd recht op inzage medisch dossier en de zorgverlener moet daar zijn medewerking aan verlenen.

Recht op inzage medisch dossier door patiënt zijn uitgesloten

Van het patiëntendossier, en dus van het recht op inzage in/afschrift van gegevens, zijn persoonlijke werkaantekeningen van de hulpverlener uitgesloten. Dit zijn aantekeningen die alléén bedoeld zijn voor de hulpverlener zelf, bijvoorbeeld geheugensteuntjes voor een voorlopige gedachtevorming over de diagnose.

Het is dus belangrijk deze aantekeningen niet in het medisch dossier op te nemen, daar ze anders onder het inzagerecht vallen. Ook zijn uitgesloten gegevens van de commissie Meldingen Incidenten Patiëntenzorg. Gegevens uit klachten- en aansprakelijkheidsprocedures maken geen deel uit van het patiëntendossier dat in het kader van een behandelingsovereenkomst wordt aangelegd, maar er bestaat op grond van de WPR wel recht op inzage in deze dossiers.

Recht op inzage medisch dossier en afschrift van medische gegevens

De patiënt heeft op zijn verzoek een ‘rechtstreeks’, dat wil zeggen zonder tussenkomst van derden, recht op inzage in zijn medisch dossier. De hulpverlener verstrekt deze gegevens zo spoedig mogelijk, dat wil zeggen binnen een maximumtermijn van vier weken.

Recht op inzage medisch dossier (artikel 7:456 BW)

Er bestaat slechts één uitzondering op het recht op inzage medisch dossier, namelijk indien de privacy van een ander dan de patiënt door inzage wordt geschaad. Bijvoorbeeld indien een familie­lid informatie aan de hulpverlener heeft gegeven over zichzelf of de patiënt, in het geval dat de patiënt hiervan niet op de hoogte zou worden gesteld. Weigert de hulp­verlener op deze grond inzage te geven, dan moet hij dit kunnen aantonen en dat het privacy­belang van die ander zwaarder weegt.

Overigens betreft deze beperking van het recht op inzage medisch dossier alleen de passages uit het medisch dossier die daadwerkelijk in het geding zijn. Het is dus raadzaam ervoor te zorgen dat deze gegevens gemakkelijk van het dossier gescheiden kunnen worden. NB. De ‘therapeutische exceptie’, het afzien van het geven van informatie aan de patiënt uit vrees voor kennelijk ernstig nadeel, geldt niet bij het recht op inzage.

Recht van patiënt op afschrift van dossier

Het recht op afschrift van gegevens is direct afgeleid van het recht op inzage. Het wel geven van inzage, maar het desgevraagd niet verstrekken van kopieën, is in strijd met de wet. De patiënt heeft overigens geen recht op de originele papieren. De WGBO bepaalt dat de hulpverlener voor het verstrekken van afschriften een redelijke vergoeding in rekening mag brengen.

Recht op inzage medisch dossier van overleden patiënten

De vraag of nabestaanden ook recht op inzage medisch dossier hebben op inzage in/afschrift van gegevens moet met een ‘nee, tenzij…’ worden beantwoord. De patiënt behoudt ook na zijn overlijden recht op geheimhouding van zijn gegevens. Indien de patiënt echter nog tijdens zijn leven heeft ingestemd met het verstrekken van informatie aan zijn familieleden of indien zij tijdens het ziekteproces zeer nauw betrokken waren bij de patiënt, dan wel zij een aanmerkelijk en rechtmatig belang hebben bij inzage, kan tot het geven van inzage worden overgegaan.

Eén en ander is ter beoordeling van de betreffende hulpverlener of zijn opvolger/waarnemer, voor zover deze in staat is tot een beoordeling. Is de hulpverlener niet meer aanwezig en ook de opvolger/waarnemer niet in staat om deze beoordeling te maken, dan moet in principe van ‘inzage in/afschrift van’ worden afgezien. Het recht op inzage medisch dossier is dan niet van toepassing.

De positie van minderjarigen

Als gevolg van artikel 7:447 BW is de patiënt van 16 jaar en ouder bekwaam om zelf een behandelings­overeenkomst aan te gaan. Hij heeft dan ook een zelfstandig recht op inzage in zijn gegevens etc.. Voor patiënten tussen 12 en 16 jaar sluiten de ouders/voogd de behandelingsovereenkomst en geldt het systeem van ‘dubbele toestemming’: zowel de ouders als de patiënt moeten toestemming geven voor de behandeling. Beiden hebben recht op informatie, inzage in het dossier etc. De hulpverlener heeft ten opzichte van de ouders geen geheimhoudingsplicht. Op het ‘systeem van dubbele toestemming’ bestaan echter twee uitzonderingen.

Indien de minderjarige de behandeling weloverwogen blijft wensen terwijl de ouders geen toestemming willen geven, kan de opvatting van de minderjarige doorslaggevend zijn. Ten aanzien van de uitvoering en het verdere verloop van de behandeling heeft de hulpverlener nu ook tegenover de ouders een geheimhoudingsplicht.

Ook kan de behandeling zonder toestemming van de ouders worden uitgevoerd indien dat nodig is om ‘kennelijk ernstig nadeel voor de patiënt af te wenden (bijvoorbeeld een abortus). In dat geval kan de behandeling zonder informatie aan de ouders worden uitgevoerd. De hulpverlener heeft tegenover de ouders dan ten aanzien van de gehele behandeling een geheimhoudingsplicht. Minderjarigen die getrouwd zijn (geweest) worden als meerderjarig aangemerkt en mogen daarom zelfstandig een behandelingsovereenkomst sluiten.

Voor patiënten jonger dan 12 jaar moeten de ouders de behandelingsovereenkomst sluiten en toestemming geven voor behandeling. Rechten uit de wet worden door de ouders/voogd uitgeoefend. Het kind heeft echter wel een zelfstandig recht op informatie en recht op inzage medisch dossier.

De positie van meerderjarige wilsonbekwame patiënten

Indien een meerderjarige patiënt ‘niet in staat kan worden geacht tot een redelijke waardering van zijn belangen ter zake’ (= wilsonbekwaam), worden de rechten die de patiënt op grond van de wet heeft, uitgeoefend door een vertegenwoordiger. De WGBO kent een bepaalde rangorde van vertegenwoordigers door de rechter als zodanig benoemt: de curator of de mentor; indien niet benoemd dan:

• een door middel van een schriftelijke machtiging door de patiënt (toen deze nog bekwaam was) aangewezen vertegenwoordiger; indien niet aangewezen dan:
• echtgeno(o)t(e) of levensgezel, dan wel een ouder, kind, broer of zus van de patiënt.

Rol bestuur ziekenhuis op inzage recht dossier patiënt

De Raad van Bestuur als zodanig heeft géén toegang tot de medische dossiers, behalve wanneer dat uit oogpunt van een goede taakvervulling, namelijk als houder van persoonsregistraties, noodzakelijk is. Kennisneming van individuele persoonsgegevens is hierbij niet noodzakelijk. De Raad van Bestuur respectievelijk de Klachtencommissie dient wel in staat te zijn een door de patiënt bij hem ingediende claim respectievelijk klacht te laten onderzoeken en daartoe het medisch dossier in te zien. Daarvoor is echter altijd toestemming van de patiënt evenals de instemming van de hulp­verlener of zijn opvolger/waarnemer nodig.

Recht patiënt op aanvulling, vernietiging en correctie van medische gegevens

De patiënt heeft recht op aanvulling van gegevens uit zijn medisch dossier met verklaringen van zichzelf of van derden (artikel 7:454, lid 2 BW), mits die verklaringen betrekking hebben op de in het dossier opgenomen stukken. De hulpverlener is verplicht een dergelijke verklaring op te nemen. Daarnaast heeft de patiënt recht op (gedeeltelijke) vernietiging van het dossier (artikel 7:455 BW).

Recht op inzage medisch dossier?

De hulp­verlener moet de gegevens binnen drie maanden na een verzoek daartoe vernietigen, tenzij het gegevens betreft waarvan aannemelijk is dat de bewaring van ‘aanmerkelijk belang’ is voor een ander dan de patiënt. Dit ter beoordeling van de hulpverlener. ‘Een ander’ kan zijn de hulpverlener tegen wie de patiënt een juridische procedure heeft aangespannen of dreigt aan te spannen, of een familielid van de patiënt die met het oog op een erfelijke aandoening, bewaring van de gegevens wenst.

Ook kan een wettelijk voorschrift zich tegen vernietiging verzetten, bijvoorbeeld het op de Wet Bijzondere Opneming Psychiatrische Ziekenhuizen (BOPZ) gebaseerde Besluit Patiënten­dossiers. De patiënt kan verzoeken om correctie van de op hem betrekking hebbende gegevens, indien deze feitelijk onjuist, voor het doel van de registratie onvolledig of niet ter zake dienend zijn, dan wel in strijd met een wettelijk voorschrift in de registratie voorkomen.

Ik wil inzage in al mijn medische gegevens in mijn medisch dossier. U heeft het recht op inzage medisch dossier met al uw medische gegevens daarin. Als u twaalf jaar of ouder bent, dan kunt u uw zorgverlener vragen om de gegevens in uw medisch dossier te mogen inzien.

Uw recht op inzage medisch dossier en recht op een kopie hiervan, is geregeld in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO). Naast de WGBO is ook de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp) van toepassing op het verkrijgen van inzage in al uw medische gegevens.

Als u familieleden heeft gemachtigd voor inzage medisch dossier dan kunnen zij ook uw medisch dossier bekijken. U zelf heeft altijd recht op een kopie van uw medisch dossier. Uw zorgverlener mag hiervoor een redelijk bedrag in rekening brengen maar moet dit ook snel aan u ter hand stellen.

Wat is inzage medisch dossier eigenlijk?

Een medisch dossier is een belangrijk verzamelwerk van uw medische geschiedenis. Een medisch dossier kan op papier in een map bijgehouden zijn maar ook elektronisch worden bijgehouden. Men spreekt dan van een elektronisch patiëntendossier of te wel een EPD. Alle relevante medische gegevens staan in uw medisch dossier. Uw zorgverlener heeft in uw medisch dossier alle gegevens over u verzameld:

• uw diagnose,
• laboratorium uitslagen,
• röntgenfoto’s,
• uitslagen van andere onderzoeken,
• rapportages van de verpleging,
• voorgestelde behandelingen,
• echo’s,
• de resultaten van de behandelingen,
• afspraken,
• behandelaars,
• voorgeschreven medicijnen,
• complicaties,

Uw hele medische historie bij deze zorgverlener staat in uw eigen dossier. De gegevens in een medisch dossier moeten tien jaar zorgvuldig bewaard worden. U heeft altijd recht op inzage medisch dossier en alle daarbij behorende medische gegevens.

Inzage medisch dossier is strikt persoonlijk

Uw zorgverlener dient zorgvuldig met uw medische gegevens om te gaan. Deze kan uw medische gegevens dan ook niet zomaar meegeven. Deze mag alleen aan u zelf inzage in uw medische stukken geven. U dient zich dan ook met een geldig legitimatie bewijs te legitimeren als u inzage medisch dossier wilt.

Mocht er informatie van anderen in het dossier staan, bijvoorbeeld van uw partner of kinderen, dan mag uw zorgverlener dit niet aan u laten zien. Als bijvoorbeeld uw advocaat in een letselschade zaak inzage wil hebben in uw medische historie dan dient u deze advocaat te machtigen. Door het ondertekenen van een machtiging ‘inzage medisch dossier’ kan uw advocaat uw medisch dossier te laten kopiëren en de medische gegevens bestuderen.

Inzage medisch dossier met medische gegevens is een wettelijk recht

Wat nu als u behandelend arts inzage weigert u geen kopie wilt geven? Is uw zorgverlener niet bereid inzage te verlenen dan kunt u een klacht indienen bij de klachtencommissie waarbij uw arts is aangesloten of de klachtencommissie van het ziekenhuis waar de arts werkt. U kunt ook naar het tuchtcollege of de rechter stappen. U heeft namelijk wettelijk het recht om inzage in uw medisch dossier met uw medische gegevens te eisen.

Kan ik mijn medische gegevens inzien? Is het mogelijk dat u altijd recht heeft op inzien medische gegevens. Ja, dat recht heeft u, het inzien van uw medisch dossier is altijd mogelijk. U heeft er namelijk wettelijk recht op om uw medische gegevens te mogen inzien.

Het inzagerecht is geregeld in de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. Het is voor u als patiënt een belangrijk recht om uw eigen medische gegevens te kunnen inzien. Als u uw medisch dossier wilt inzien dan kunt u een brief sturen naar het ziekenhuis of de huisarts met het verzoek om een kopie toe te sturen van uw eigen dossier.

U zult dan vrij snel, meestal binnen twee weken, een kopie van uw medisch dossier toegestuurd krijgen zodat u het kunt inzien. De brief die u moet sturen is eenvoudig. Bekijk het voorbeeldbrief voor opvragen uw eigen medisch dossier. Het kan zijn dat de zorginstelling voor de kopieën kosten in rekening brengt voor inzien medische gegevens. Deze kosten mogen de € 0,23 cent per kopie niet overstijgen. Het inzien medisch gegevens is dus relatief eenvoudig.

Inzien medische gegevens geldt voor het gehele dossier

Als u een verzoek tot inzien medisch gegevens heeft aangevraagd krijgt u al uw medische gegevens te zien:

• uitslagen van onderzoeken,
• röntgenfoto’s,
• notities en aantekeningen van uw behandelend arts,
• verwijsbrieven,
• foto’s van echo’s en MRI,
• behandeling en de wijze waarop ze zijn uitgevoerd, etc.

U mag al uw medisch gegevens inzien en krijgt ook overal een kopie van. U kunt eventueel uw behandelend arts vragen om een toelichting op de gegevens of dit overlaten aan de medisch deskundige van uw letselschade kantoor.

Inzien medische gegevens door familie en nabestaanden

Als u uw familie schriftelijk heeft gemachtigd, dan mogen ook zij uw medische dossier inzien. Zij hebben dan ook recht op inzien medische gegevens gekregen. Ouders mogen altijd de medisch informatie van hun kinderen inzien. Tenminste, als ze nog geen twaalf jaar oud zijn. Als ze ouder zijn dan moeten ook zij toestemming geven. Vanaf hun zestiende jaar beslissen ze echter helemaal zelf wie er recht op inzien medische gegevens heeft.

Als een patiënt is overleden dan mogen de nabestaanden niet zo maar het medisch dossier inzien. De privacy van de patiënt is ook na het overlijden wettelijk geborgd. Alleen als de behandelend arts instemt met inzien van de informatie, dan is dat mogelijk. U kunt ook uw letselschade advocaat of zijn medisch adviseur machtigen om uw medisch dossier in te zien. Naast de Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst is ook de Wet bescherming persoonsgegevens van toepassing op het inzien van uw medisch dossier.

Inzien in uw eigen medische gegevens geweigerd

Als het ziekenhuis of uw huisarts weigert om u de mogelijkheid te geven uw medisch dossier in te zien dan moet deze uw duidelijke uitleg geven waarom u de medische gegevens niet mag inzien. Als u zich niet kunt vinden in deze uitleg, dan kunt u het best om een andere arts te vragen om hierin te bemiddelen. Het alternatief is namelijk dat u een advocaat moet zoeken die naar de rechter zal stappen.

Inzage van eigen medisch informatie is een wettelijk geregeld recht

Omdat het medisch dossier uw eigendom is en de rechten voor inzien medische gegevens goed geregeld zijn, kunt u ervan uitgaan dat het inkijken van uw medische informatie altijd zal kunnen.