Als een ZZP-er met een bedrijfsongeval te maken krijgt, zijn de consequenties groot. Een ongeval als ZZP-er komt hard aan als deze niet meer kan werken. Als zelfstandige is er dan ook geen inkomen. Mogelijk is de opdrachtgever toch aansprakelijk voor de letselschade.
Als een zelfstandige ZZP-er een ongeval krijgt kunnen de gevolgen aanzienlijk zijn als deze niet meer kan werken. De klus kan niet worden afgemaakt en nieuwe klussen kunnen niet worden aangenomen. Werknemers in loondienst krijgen geheel of gedeeltelijk doorbetaald als ze niet meer kunnen werken door een bedrijfsongeval. Een ongeval als ZZP-er betekent dat deze geen inkomen meer heeft. Bij werknemers in loondienst wordt bij aansprakelijkheid van de werkgever naast alle andere schadeposten de gemiste inkomsten ook vergoed.
De werkgever heeft een zorgplicht naar de werknemers. Een zorgplicht die bijzonder ver gaat. Een werkgever is bijna altijd aansprakelijk voor de schade. Hoe zit het met de aansprakelijkheid van de opdrachtgever naar de ZZP-er die bij het ongeval is betrokken? De ZZP-er is ingehuurd als zelfstandige maar is de opdrachtgever dan helemaal niet aansprakelijk bij een ongeval met een ZZP-er die in zijn bedrijf onder zijn toezicht werkzaamheden verrichtte? Sinds kort vallen in een specifieke situatie ZZP-ers die een ongeval hebben gekregen ook onder de zorgplicht van de opdrachtgever en bij het niet goed uitvoeren van deze zorgplicht is deze aansprakelijk voor de inkomensschade als een ongeval bij de ZZP-er plaatsvindt.
Ongeval als ZZP-er en de gevolgen van inkomensschade
De schadepost inkomensschade is bij een letselschade zaak vaak de grootste kostenpost voor de aansprakelijke partij om te betalen. Als een ZZP-er arbeidsongeschikt raakt dan wordt er geen salaris meer ontvangen. Na een ongeval als ZZP-er is er ook geen recht op een ziektewetuitkering.
Er zijn Zelfstandigen Zonder Personeel die een arbeidsongeschiktheidsverzekering hebben. Dan wordt er toch ook inkomensschade geleden. De arbeidsongeschiktheidsverzekering dekt niet alle gemis aan inkomen en ook de vaste kosten van het bedrijf van de ZZP-er vallen daar niet onder maar lopen bij arbeidsongeschiktheid wel door. Naast het gemis aan inkomen zijn er ook nog andere kostenposten die bij letselschade om de hoek komen kijken. Er moet wellicht:
- huishoudelijke hulp ingehuurd worden,
- reiskosten gemaakt om naar het ziekenhuis of revalidatiecentrum te komen,
- aanpassingen aan het woonhuis,
- kosten voor sportabonnementen die doorlopen maar waar de ZZP-er niets meer aan heeft, etc.
Allemaal kosten die niet gemaakt zouden zijn als het bedrijfsongeval niet plaatsgevonden zou hebben. Een ongeval als ZZP-er kunnen de financiële buffers snel leegmaken. Maar ook inkomen in de toekomst zal gemist worden. Vaste opdrachtgevers zullen iemand anders inhuren en nieuwe opdrachtgevers zullen na het ongeval als ZZP-er niet gezocht kunnen worden.
Toch aansprakelijkheid opdrachtgever wanneer ongeval als ZZP-er leidt tot letselschade
Wanneer een ongeval als ZZP-er leidt tot letselschade kan het toch zijn dat de opdrachtgever aansprakelijk is voor de opgelopen schade van de ZZP-er. De zorgplicht van de werkgever wordt dan ook van toepassing op de ingehuurde Zelfstandigen Zonder Personeel.
De Hoge Raad heeft in 2012 bepaald in een belangrijk arrest dat een werkgever op dezelfde wijze aansprakelijk kan zijn voor opgelopen letselschade door een bedrijfsongeval van een Zelfstandige Zonder Personeel als de werkgever aansprakelijk zou zijn voor één van zijn werknemers. De voorwaarde daarbij is dat bij de zorg over de veiligheid van het werk en de werkplek de ZZP-er afhankelijk is geweest van zijn opdrachtgever.
De ZZP-er is door de aard van zijn werkzaamheden, namelijk werkzaamheden die binnen het bedrijf gebruikelijk zijn en ook door andere werknemers worden uitgevoerd, gelijkgesteld aan de werknemers van het bedrijf.
Uitspraak Hoge Raad over ongeval als ZZP-er met letselschade
Op 23 maart 2012 heeft de Hoge Raad een uitspraak gedaan dat de opdrachtgever aansprakelijk is voor het invalide raken van een monteur die als ZZP-er aan het werk was om een vezelverwerkingsmachine te repareren. De monteur verrichtte een aantal weken reparatiewerkzaamheden uit aan de machine. Tijdens deze reparatiewerkzaamheden verongelukte hij tijdens zijn werkzaamheden waardoor zijn rechterbeen moest worden geamputeerd. Door de letselschade van dit ongeval ondervond de monteur aanzienlijke inkomensschade.
De monteur stelde zijn opdrachtgever aansprakelijk en moest tot de Hoge Raad zijn gelijk halen. Deze gaf de man gelijk en daarmee is de uitspraak wettelijk van toepassing geworden. De Hoge Raad bepaalde in dit arrest dat een werkgever op dezelfde wijze (7:658 BW) aansprakelijk kan zijn voor letselschade door een bedrijfsongeval van een ZZP-er als voor een eigen werknemer. Hierbij moet worden meegenomen dat de opdrachtgever invloed heeft op de werkomstandigheden van de ZZP-er en dat de ZZP-er werkzaamheden uitoefent die ook door de werknemers van het bedrijf uitgeoefend hadden kunnen worden.
Extra bescherming bij letselschade ZZP-er door bedrijfsongeval
De extra bescherming voor letselschade bij bedrijfsongelukken is prettig voor de ZZP-er want deze kan in dit soort situaties, net als de werknemers, het bedrijf aansprakelijk stellen bij een bedrijfsongeval. Bijna altijd is een werkgever wel aansprakelijk voor opgelopen letselschade bij een bedrijfsongeval. Zijn zorgplicht gaat ver. Alleen als een ongeval als ZZP-er ontstaan is door opzettelijk of roekeloos gedrag, dan is de ingehuurde ZZP-er zelf aansprakelijk voor de opgelopen schade.
De opdrachtgever moet als deze de ZZP-er werkzaamheden laat uitvoeren die ook zijn eigen werknemers hadden kunnen uitvoeren zijn zorgplicht in acht nemen. Dit houdt in dat de opdrachtgever een veilige werkplek moet organiseren voor de ZZP-er, dat alle noodzakelijke veiligheidsmaatregelen genomen zijn en dat de ZZP-er veiligheidsinstructies heeft gekregen.
ZZP-ers bijna altijd zelf verantwoordelijk voor voorkomen van een ongeval
Alleen in situaties waarbij een ongeval als ZZP-er is ontstaan uit een situatie waarbij de Zelfstandige Zonder Personeel werkzaamheden uitvoerde die ook door de werknemers van het bedrijf uitgevoerd hadden kunnen worden, is het mogelijk om de letselschade te verhalen op de opdrachtgever bij een bedrijfsongeval als de opdrachtgever op enigerlei wijze nalatig is geweest ten aanzien van de veiligheidseisen. Uitgezonderd deze situatie zijn ZZP-ers altijd zelf verantwoordelijk voor de eigen veiligheid tijdens de werkzaamheden.