Als u op een zeer schokkende wijze betrokken bent geraakt bij een traumatische gebeurtenis als een auto-ongeluk, overval, beroving, verkrachting, e.d. en u bent geconfronteerd met de gruwelijke gevolgen, dan heeft u recht op schadevergoeding voor shockschade.
Wat is shockschade? Dit is de schade die iemand heeft opgelopen door een gruwelijke gebeurtenis. Bij posttraumatische stress-stoornis PTSS is dat het geval, waardoor u voor deze zogenaamde schokkende confrontatie schade kunt claimen. Shockschade wordt ook wel schrikschade genoemd.
In art. 6:106 van het Burgerlijk Wetboek is bepaald dat shockschade verhaald kan worden op de partij die aansprakelijk is. Als u op basis van posttraumatische stress-syndroom PTSS een schadevergoeding vordering wilt instellen jegens de veroorzakende partij dan dient u, net als bij lichamelijke letsels, u medisch uitgebreid te laten onderzoeken. Uw stoornis moet net als bij andere letselschade zaken ondersteund worden door rapporten van psychologen, medici, psychiaters en psychotherapeuten.
U dient ook direct betrokken of geconfronteerd te zijn geweest bij de traumatische gebeurtenis. Het kan zowel gaan om een schadevergoeding voor:
- materiële schade (schadevergoeding),
- immateriële schadevergoeding (smartengeld).
Shockschade is iets anders dan smartengeld voor naasten voor het lijden door ernstig letsel of het verlies van een dierbare.
Deze schade doet zich meestal voor bij mensen die een nauwe band met het slachtoffer hebben. Er zijn een aantal belangrijke voorwaarden voor een schadeloosstelling:
- Er moet een duidelijk verband zijn tussen de opgelopen geestelijke of psychische schade en de schokkende ervaring.
- Degene die de schokkende gebeurtenis heeft veroorzaakt moet aansprakelijk daarvoor zijn.
- Het slachtoffer dient direct geconfronteerd te zijn geweest met de schokkende gebeurtenis.
- Niet noodzakelijk, maar wel belangrijk, is een direct ‘affectieve’ band met het slachtoffer.
- Er moet bij het slachtoffer, in de vorm van een posttraumatische stress-syndroom, een psychische aandoening worden geconstateerd.
Shockschade en posttraumatische stress-stoornis PTSS
Er is door de Hoge Raad een uitspraak gedaan wat de voorwaarden zijn om succesvol aanspraak te maken op schadevergoeding door deze schadepost. De tegenpartij dient volledig aansprakelijk te zijn voor de door hem of haar veroorzaakte schade aan het slachtoffer. Degene die betrokken is moet rechtstreeks geconfronteerd zijn geweest met de traumatische gebeurtenis. Dit kan doordat de persoon met shockschade bij de gebeurtenis aanwezig was of direct daarna met de gevolgen geconfronteerd is geraakt.
Voorwaarde voor schadevergoeding is dat uw psychiater de shockschade heeft aanmerkt als een psychiatrische ziektebeeld.
De confrontatie met de gebeurtenis en het teweegbrengen van een heftige schok zal zich volgens de Hoge Raad vooral voordoen indien er sprake is van een nauwe affectieve band met degene die door het ongeval is overleden of gewond is geraakt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij partners of de eigen kinderen. Ook dient er voor een schadevergoeding een duidelijk verband te zijn tussen de psychische schade en de traumatische gebeurtenis. Het verdriet dat voortvloeit uit de schokkende ervaring wordt niet gezien als shock schade.
De Hoge Raad heeft in dit zogenaamde Taxibus arrest ( ECLI:NL:HR:2002:AD5356 en ECLI:NL:PHR:2002:AD5356) het mogelijk gemaakt dat nabestaanden van een slachtoffer ongeval een schadevergoeding kunnen claimen voor shockschade. In dit Taxibus-arrest wordt een moeder van een vijfjarig meisje na een ernstig verkeersongeluk waarbij haar dochter om het leven komt, op schokkende wijze geconfronteerd met het gruwelijke letsel van haar dochtertje.
Een moeder zag voor haar ogen haar dochtertje haar hoofd overreden worden door een busje. Toen de moeder erheen rende en haar dochtertje bij haar hoofd optilde, verdween haar hand in het inmiddels lege hoofd van haar kind. Het mag duidelijk zijn dat dit gruwelijke voorval leidde tot zeer ernstig psychische letsel bij de moeder. Omdat de moeder geconfronteerd werd met de gruwelijke gevolgen van het overrijden van haar dochtertje heeft de Hoge Raad bepaald dat de moeder recht op shockschade en werd een schadevergoeding voor shockschade toegewezen.
Voor de toekenning van deze schrikschade moest wel eerst door een psychiater worden aangetoond dat er sprake was van een posttraumatische stress syndroom (PTSS).
Een voorwaarde voor het toekennen van een schadevergoeding is dat er een psychiatrisch ziektebeeld is ontstaan.
Wat betekent de waarnemen of confrontatie eis
Een voorwaarde om voor deze schade in aanmerking te komen is de confrontatie met het ongeluk of het waarnemen van het ongeval. Maar wat wordt er nu onder waarnemen of confrontatie begrepen? U kunt dit ruim opvatten. U hoeft niet direct getuige van het ongeluk of ongeval te zijn geweest. Ook een confrontatie na enige tijd is dan ook van toepassing. Hoe erger het ongeluk, hoe minder het van belang is dat u getuige bent geweest van het ongeluk of ongeval. Dus bijvoorbeeld een identificatie van het lichaam een aantal dagen na het ongeval wordt ook nog gezien als een confrontatie waar de voorwaarde voor deze schadepost nog van toepassing voor is.
Schadevergoeding claim indienen voor shockschade
Indien u lijdt aan posttraumatische stress-stoornis PTSS is het zeker aan te raden om een shockschade schadevergoeding claim in te dienen bij degene die u de traumatische ervaring heeft bezorgd. Als u op basis van posttraumatische stress-stoornis PTSS een vordering wilt instellen tegenover de veroorzakende partij, dient u er zich van bewust te zijn dat dit tot gevolg heeft dat u herhaaldelijk met de voor u angstige situatie wordt geconfronteerd. Stem met uw behandelaars goed af hoe hier mee om te gaan.
Schade door schokkende ervaring moet zijn vastgesteld
Om voor een shockschade schadevergoeding in aanmerking te komen, moet u voldoen aan een aantal voorwaarden. Een belangrijke voorwaarde is dat de persoon met schade door een shock een ernstig trauma aan de gebeurtenis over moet hebben gehouden. Dit betekent in de praktijk vaak dat een psychiater een posttraumatische stress-stoornis PTSS moet hebben vastgesteld.
Meest gestelde vragen over schrikschade
Een naaste of nabestaande van het slachtoffer van een ongeval heeft recht op een vergoeding voor schrikschade als voldaan is aan het confrontatievereiste: de naast heeft het ongeval voor zijn ogen zien gebeuren of wordt direct geconfronteerd met de ernstige gevolgen bij het slachtoffer van het ongeval. Ook dient de naaste door de heftige emotionele schok van deze confrontatie psychische letsel opgelopen te hebben. De naaste heeft dan recht op een schadevergoeding.
De voorwaarden voor een schadevergoeding voor affectieschade zijn anders. Een voorwaarden voor een schadevergoeding voor shockschade is dat er sprake moet zijn van de directe confrontatie en aantoonbaar psychische letsel. Bij affectieschade hoeft dit niet. Bij affectieschade moet er sprake zijn van: ernstig lichamelijk letsel of overlijden, iemand anders moet aansprakelijk voor het ongeval zijn en de naaste moet kind, ouder of partner zijn of een andere nauwe band met het slachtoffer hebben.
Ook passerende getuigen zonder enige affectieve band met het slachtoffer kunnen een schadevergoeding claimen als zij zich geconfronteerd zien met de gevolgen van een gruwelijk ongeval. De aanblik van de gevolgen kunnen traumatisch zijn en bij getuigen leiden tot ernstig geestelijk letsel. Als een getuige nadien blijvend en aantoonbaar klachten ondervindt, kan de getuige van het ongeval een schadevergoeding claimen voor shockschade en een schadeclaim indienen. De getuige hoeft geen hechte band met het slachtoffer te hebben om deze schrikschade schade te kunnen claimen.
Om voor een shockschadevergoeding in aanmerking te komen hoeft u geen hechte band met het slachtoffer te hebben. Wel dient u aan de volgende drietal voorwaarden te voldoen. U moet direct geconfronteerd zijn geweest met het ongeval zelf of de gevolgen van het ongeval, u moet emotionele en psychische schade hebben opgelopen die een duidelijk verband hebben met de schokkende en voor u ernstig aangrijpende gebeurtenis en u moet een medisch erkende psychische aandoening of stoornis hebben opgelopen.
Als u getuige van een gruwelijk ongeval die recht heeft op een schadevergoeding voor schrikschade kunt u alle kosten claimen die voortkomen uit de gevolgen van de door u opgelopen geestelijke schade. Alle onkosten die u niet gehad zou hebben, of alle inkomsten die u wel gehad zou hebben, kunt u in uw schadeclaim opnemen. Heeft u extra reiskosten moeten maken, eigen bijdragen voor medische kosten moeten maken of heeft u een tijd niet kunnen werken, alle opgelopen financiële schade moet worden vergoed. Hoe hoog de uitkering bij shockschade is, hoeveel u aan schadevergoeding kunt krijgen, is dan helemaal afhankelijk van uw persoonlijke situatie.